Dokucza Ci suchość pochwy, świąd lub ból podczas stosunku? Nie zwlekaj z decyzją o wizycie u ginekologa – to może być atroficzne zapalenie pochwy! Sprawdź, czym jest ta choroba, jak jej zapobiegać i jak ją leczyć.

Czym jest atrofia pochwy i czemu dotyka kobiety w czasie menopauzy?

Samo słowo „atrofia” oznacza zanik – atroficzne zapalenie pochwy oznacza więc zanik jej nabłonka śluzówki. Jest to choroba o charakterze zapalnym, a jej bezpośrednim powodem jest niedobór żeńskich hormonów, estrogenów. Są one odpowiedzialne m.in. za regulację cyklu miesiączkowego czy utrzymanie właściwego dopływu krwi do tkanek miejsc intymnych.

Atrofia pojawia się wtedy, gdy estrogenów jest za mało. Tak się dzieje w okresie okołomenopauzalnym, kiedy stopniowo zmniejsza się czynność jajników, a w związku z tym produkowana jest coraz mniejsza ilość estrogenu. Ten niedobór objawia się m.in. suchością pochwy, jej zbyt małym nawilżeniem, skróceniem się i zwężeniem pochwy.

Komu jeszcze grozi atrofia pochwy?

Najczęściej na atrofię cierpią kobiety w okresie okołomenopauzalnym – atroficzne zapalenie pochwy nie jest jednak dolegliwością, która dokucza jedynie kobietom w tym czasie. Schorzenie związane jest z zaburzeniami hormonalnymi, więc dotyczy również pań, które stosują antykoncepcję hormonalną, są w ciąży lub karmią piersią, a także leczonych z powodu endometriozy.

Atrofia dotyka również młode kobiety, co spowodowane jest najczęściej przez nadmierny i regularny wysiłek fizyczny, gwałtowne i wyniszczające cały organizm zaburzenia odżywiania (anoreksja), alergie lub infekcje. Choroba może też być skutkiem ubocznym leczenia chirurgicznego (np. wycięcia jajników) lub onkologicznego (np. chemioterapia).

Atrofia pochwy – objawy

Kobieca pochwa, aby prawidłowo funkcjonować, musi mieć odpowiednio kwaśne pH oraz nawilżenie. Do atrofii dochodzi w momencie, kiedy dotychczas właściwie funkcjonujący nabłonek traci swoje właściwości. Śluzówka staje się coraz bledsza i coraz mniej elastyczna, a przedsionek pochwy się zwęża, produkowane jest także coraz mniej wydzieliny pochwowej.

Najczęstsze objawy atroficznego zapalenia pochwy, które możesz sama zaobserwować to:

• Uczucie suchości w pochwie
• Swędzenie i pieczenie miejsc intymnych
• Ból podczas stosunku
• Zmiana pH pochwy na bardziej zasadowe

Wszystkie te dolegliwości łączą się ze zwiększonym ryzykiem uszkodzeń mechanicznych – a to może powodować kolejne nieprzyjemne przypadłości.

Czym grozi atrofia pochwy?

Już sama atrofia pochwy zdecydowanie obniża komfort życia, a co gorsza może powodować różne inne przykre dolegliwości. Atroficzne zapalenie pochwy łączy się z dyspareunią (czyli bólem podczas stosunku), co przyczynia się do niechęci do seksu – a w rezultacie może doprowadzić do zaniku życia intymnego kobiety.

Często atrofia powoduje również problemy układu moczowego: kłopoty z trzymaniem moczu oraz częstomocz. Atroficzne zapalenie pochwy wiąże się także z obniżoną odpornością na ataki wirusów, bakterii i grzybów – przez co kobieta cierpiąca na atrofię może paść ofiarą wszelkich zakażeń intymnych, w tym nadżerki nabłonka pochwy.

Atrofia powoduje też problemy na tle psychicznym: obniżenie ogólnego samopoczucia, poczucia atrakcyjności. Kobieta wstydzi się swojej przypadłości, a z tego powodu zwleka z wizytą u specjalisty. W ten sposób jej stan może się tylko pogorszyć.

Atrofia pochwy – profilaktyka

W przypadku pozostawania w grupie wyższego ryzyka atrofią, warto jest w pierwszej kolejności zmienić tryb życia na zdrowy. Ostrożnie należy postępować wtedy z alkoholem, czekoladą, ostrymi przyprawami, pieprzem czy papryką. Na pewno pomoże rzucenie palenia tytoniu, zdrowa i zbilansowana dieta, nawilżanie organizmu.

Co ciekawe, atrofii zapobiegają również regularne i częste stosunki seksualne – w ten sposób poprawia się naturalne ukrwienie i nawilżenie pochwy. W jej odpowiednim nawilżeniu pomogą również doraźnie lubrykanty, a długofalowo preparaty zawierające kwas mlekowy, np. w formie dopochwowych globulek nawilżających HydroVag.

Warto także wzbogacić swoją dietę o tzw. fitoestrogeny. Roślinne hormony znajdziemy przede wszystkim w warzywach strączkowych i produktach sojowych, ale są one także w czosnku, szparagach, szpinaku, marchwi, brokułach, gruszkach czy śliwkach. Fitoestrogeny kryją się także w herbacie i kawie.

Aby zmniejszyć zagrożenie atrofią, należy unikać obcisłej bielizny ze sztucznych materiałów oraz stosować żele do higieny intymnej (o odpowiednio kwaśnym pH) zamiast mydła czy kosmetyków perfumowanych. Jeżeli nagle pojawiają się którekolwiek z objawów atrofii, należy także zmienić proszek do prania – choroba może być wynikiem uczulenia.

Atrofia pochwy – leczenie

W przypadku zauważenia i nasilania się wyżej opisanych objawów należy bezzwłocznie udać się do ginekologa. Atroficzne zapalenie pochwy leczone jest poprzez uzupełnianie niedoboru estrogenów w drodze hormonalnej terapii zastępczej (w skrócie HTZ). Hormony podawane są w różnej formie: doustnie, donosowo, dopochwowo, przez skórę lub przez iniekcje (zastrzyki).

HTZ nie może być stosowane w niektórych przypadkach, m.in. w przypadku przebytego lub obecnego raka piersi (kuracja może pobudzić komórki nowotworowe do wzrostu). Dlatego też leczenie musi być zalecone przez lekarza, który uprzednio przeprowadzi szereg badań, które wykluczą ryzyko terapii.