W ginekologii stosuje się szereg badań, które pozwalają na wykrycie różnorodnych chorób, w tym nowotwory narządów rodnych. Jednym z takich badanie szyjki macicy, nazywane również kolposkopią. Jak wygląda takie badanie? Jak się do niego przygotować i jakie choroby mogą być wykryte przy pomocy wziernikowania pochwy i szyjki macicy?
Czym jest badanie kolposkopowe i kiedy jest zalecane?
Badanie kolposkopowe, czyli inaczej wziernikowanie pochwy to jedna z nieinwazyjnych i praktycznie bezbolesnych metod diagnostycznych wykorzystywanych w ginekologii. Badanie jest w pełni bezpieczne, również dla kobiet w ciąży. Dzięki temu można je wykonywać kilkukrotnie w celu potwierdzenia podejrzeń dotyczących chorób układu rozrodczego u konkretnej pacjentki. Dodatkową zaletą jest to, że badanie jest bardzo krótkie. Trwa od kilku do maksymalnie kilkunastu minut. Jest jeszcze jedna warta wspomnienia zaleta, jaką ma kolposkopia. Wyniki tego badania dostępne są praktycznie już w momencie jego zakończenia. To pozwala na szybkie skierowanie pacjentki do leczenia lub do dalszej diagnozy. Pozwala ona na obserwację dolnej części układu rozrodczego kobiety. Niekiedy kolposkop używany jest do wziernikowanego badania odbytu oraz cewki moczowej.
Dzięki temu badaniu można wykrywać wczesne stadia raka szyjki macicy, zmiany przednowotworowe, a także infekcje wywołane wirusem HPV. Do badania wykorzystywane jest specjalne urządzenie – kolposkop. W zależności od potrzeb urządzenie pozwala na uzyskanie obrazu w powiększeniu pięciokrotnym, a nawet pięćdziesięciokrotnym. Urządzenie pozwala również na uzyskanie obrazu w trójwymiarze. Nowoczesne kolposkopy pozwalają również na nakładanie specjalnych filtrów, które umożliwiają uzyskanie odpowiedniego obrazu, a także umożliwiają wykonywanie zdjęć oraz zapisów wideo.
Wziernikowanie pochwy zalecane jest przede wszystkim w momencie, gdy badanie cytologiczne daje złe wyniki, a także, gdy zostały wykryte infekcje, za których wywołanie odpowiedzialny jest wirus HPV. Badanie kolposkopowe może być również wykonane, gdy potrzebny jest wycinek z tkanki nabłonka szyjki macicy w celu wykonania badania histopatologicznego. Lekarz może zlecić również takie badanie w przypadku, gdy inne badania wskazują na możliwość wystąpienia u badanej kobiety zmian nowotworowych czy stanów przedrakowych.
W jaki sposób przygotować się do kolposkopii i jak przebiega to badanie?
Podobnie jak do innych badań diagnostycznych, tak i do kolposkopii należy odpowiednio się przygotować. Na kilka dni przed planowanym badaniem (najczęściej wskazuje się na tydzień przed badaniem) kobieta nie powinna wykonywać irygacji pochwy i współżyć. W tym czasie nie powinny być też wykonywane inne badania ginekologiczne, szczególnie takie, które mogą wpłynąć na odczyt obrazu uzyskany dzięki kolposkopowi. Badania wziernikowego nie należy planować na czas przewidywanego krwawienia miesięcznego, gdyż będzie ono niemożliwe do wykonania. Często przed wykonaniem kolposkopii lekarz zaleca wykonanie badania cytologicznego, które pozwala wstępnie określić, czy u pacjentki występują patologiczne zmiany w błonie śluzowej szyjki macicy.
Badanie wziernikowe wykonywane jest w gabinecie ginekologicznym na fotelu i ma kilka etapów następujących po sobie. Kobieta siedzi w pozycji, którą przyjmuje się przy innych badaniach ginekologicznych. W pierwszej części lekarz wprowadza wziernik dopochwowy i przy pomocy kolposkopu ogląda wydzielinę z pochwy. Następnie szyjka macicy jest przemywana roztworem fizjologicznym – ma to na celu usunięcie śluzu. W tym momencie lekarz ogląda dokładnie szyjkę macicy i może dodatkowo użyć barwnych filtrów.
Następnie lekarz może przemyć szyjkę macicy pięcioprocentowym roztworem kwasu mlekowego lub trzyprocentowym roztworem kwasu octowego. Ma to na celu lepsze uwidocznienie zmian, jakie mogą znajdować się na nabłonku, które mogą mieć patologiczny charakter. Kolejne przemycie szyjki macicy wykonuje się przy użyciu płynu Lugola, czyi jodku potasu. Dzięki temu można uzyskać bardziej miarodajny wynik. Co istotne, w czasie tego badania można od razu pobrać próbki do badania histopatologicznego, jeżeli fragment nabłonka będzie miał podejrzaną zmianę.
Szyjkę macicy można też badać samodzielnie, np. w celu określenia dni płodnych. Jak badać szyjkę macicy w prawidłowy sposób w tym celu, można dowiedzieć się u ginekologa lub w czasie rozmowy z położną.Warto pamiętać, że mimo iż u większości kobiet zabieg jest praktycznie bezbolesny i nie wywołuje nieprzyjemnych odczuć, u niektórych kobiet może wywołać niewielki ból lub dyskomfort. Czasami może też pojawić się niewielkie krwawienie, które nie jest niebezpieczne dla zdrowia. Może pojawić się również nadmierna ilość wydzieliny z pochwy. Gdy wystąpią takie objawy lub gdy w czasie badania był pobierany wycinek do badania histopatologicznego, należy wstrzymać się ze współżyciem do momentu zagojenia się ranek i ustąpienia krwawienia. Jeżeli wycinek nie był pobierany i nie ma innych przeciwskazań, można po badaniu normalnie współżyć.
