O menopauzie mówimy wówczas, gdy ustaje czynność jajników, a kobieta nie miesiączkuje przez co najmniej 12 następujących po sobie miesięcy. Jednocześnie, ponieważ jej jajniki nie pracują, nie może zajść w ciążę. Czy jednak na pewno jest to takie oczywiste? Jakie możliwości mają do dyspozycji panie, które – pomimo menopauzy – marzą o potomstwie?
Czym jest i kiedy pojawia się menopauza?
Na początek warto wyjaśnić, czym jest, kiedy występuje i w jaki sposób przebiega menopauza. Przede wszystkim należy wiedzieć, że jest to proces naturalny i nieunikniony – przejdzie go każda kobieta. Przekwitanie występuje zwykle pomiędzy 45. a 55. rokiem życia, choć zdarza się, że objawy pojawiają się wcześniej bądź później. Większość z nich, choć nie wymaga specjalistycznego leczenia, daje się we znaki i może obniżać komfort i jakość życia kobiety.
Objawy menopauzy
Menopauza może dawać różne objawy. Przede wszystkim zaburzeniom ulega cykl miesiączkowy, zwiększona lub zmniejszona zostaje intensywność krwawień, pojawiają się objawy naczynioruchowe, m.in. nocne pocenie się i uderzenia gorąca. W czasie menopauzy kobiety często skarżą się również na przybieranie na wadze, suchość pochwy, zwiększoną podatność na infekcje intymne i infekcje układu moczowego, przerzedzenie włosów i ich wzrost w innych obszarach ciała np. na twarzy, rękach czy klatce piersiowej. Powszechne są również zaburzenia nastroju, depresja, suchość skóry, bóle głowy i stawów.
Menopauza a ciąża? Czy w menopauzie można zajść w ciążę?
To pytanie zadaje sobie wiele kobiet, które odczuwają pierwsze objawy menopauzy. Odpowiedź brzmi: oczywiście! Prowadząc aktywne życie seksualne i nie stosując antykoncepcji, kobieta wciąż może zajść w ciążę. W czasie menopauzy miesiączka zanika, a cykle często stają się nieregularne. Nie zawsze jednak oznacza to całkowite wygaśnięcie pracy jajników, a co za tym idzie – niepłodność. Żeby mieć pewność, że cykle są bezowulacyjne, należy zrobić badania hormonów, przede wszystkim FSH z krwi. Jeśli jego wartość będzie wyższa niż 30 mIU/ml, będzie do oznaczało, że nie dochodzi już do owulacji, a w jajnikach nie ma dojrzewających pęcherzyków. Wówczas ryzyko niechcianej ciąży nie istnieje. Jednakże w przypadku wyniku odwrotnego (niższego niż 30 mIU/ml) kobieta jest wciąż płodna – jej organizm produkuje jajeczka, które mogą zostać zapłodnione.
Wiek, w którym kobieta przechodzi klimakterium jest sprawą indywidualną. W okresie menopauzy, gdy cykle stają się nieregularne, a poziom hormonów wciąż się waha, trudno jest zachować pełną kontrolę nad płodnością. Jeśli więc kobieta nie chce powitać na świecie potomstwa, konieczne jest stosowanie antykoncepcji. I odwrotnie, rozregulowany cykl miesiączkowy może sprawiać trudności w zajściu w ciąże ponieważ im bardziej nieregularne krwawienia, tym trudniej jest określić dni płodne. Jednak nadal ciąża w okresie menopauzy jest jak najbardziej możliwa.
Antykoncepcja w czasie menopauzy
Do dyspozycji kobiet w okresie menopauzy pozostaje szereg możliwych metod antykoncepcyjnych, począwszy od dopochwowych środków plemnikobójczych, prezerwatyw, kapturków, po wkładki domaciczne (stosowane zwykle do ok. 55 roku życia). Jeśli menopauza występuje w okolicach 40-45 roku życia, kobiety stosują również tabletki antykoncepcyjne, zastrzyki, podskórne implanty. Te powinny jednak być dobierane indywidualnie przez lekarza po wcześniejszym zbadaniu poziomu hormonów.
Objawy menopauzy a ciąża
Niektóre z objawów menopauzy mogą przypominać te, które obserwują kobiety w ciąży. Mowa przede wszystkim o zaniku miesiączki, wahaniach nastroju, tkliwości piersi i trudności w koncentracji. W takiej sytuacji należy zrobić test ciążowy, poddać się badaniu beta hCH lub odwiedzić ginekologa, który zleci badania poziomu hormonów i rozwieje wątpliwości.
Menopauza a marzenia o dziecku
Czy menopauza przekreśla szanse na spełnienie marzeń o dziecku? Odpowiedź brzmi: nie. Dopóki nie ustanie całkowicie praca jajników, kobieta wciąż może zajść w ciążę. Może zajść w nią również wtedy, gdy będzie już w okresie postmenopauzalnym, a więc wówczas, gdy zakończy proces przekwitania. Jest to możliwe u tych pań, które przeszły przeszczep zdrowych tkanek jajnika. Metoda polega na pobraniu zdrowej tkanki i zamrożeniu jej. Gdy rozmrożony fragment zostanie jej wszczepiony, odzyska płodność i będzie w stanie zajść w ciążę w dowolnym momencie. Takie zabiegi nie są jednak powszechne. Zwykle stosuje się je u pacjentek onkologicznych, które wskutek leczenia przeszły wczesną menopauzę i utraciły płodność. Po wykonaniu przeszczepu jajnik będzie czynny nawet przez kilka lat.
Przeszczep tkanek zdrowego jajnika w celu przywrócenia płodności to metoda uznawana za kontrowersyjną. Eksperci alarmują, że jest ona niezgodna z naturą i może prowadzić do poważnych konsekwencji zarówno dla matki, jak i dziecka. Jednocześnie może spowodować wzrost liczby matek w podeszłym wieku. Należy również pamiętać o tym, że wraz z wiekiem kobiety wzrasta ryzyko poronienia oraz aberracji chromosomalnych, m.in. trisomii 21 pary chromosomów, odpowiedzialnej za powstanie zespołu Downa.
Choć ciąża w dojrzałym wieku budzi kontrowersje i wątpliwości natury etycznej, wciąż prowadzone są badania nad nowymi metodami wydłużenia okresu płodności. Wiek, w którym kobiety decydują się na dziecko, stale się przesuwa i wszystko wskazuje na to, że późne macierzyństwo za jakiś czas stanie się zjawiskiem zupełnie powszechnym.
